Wynagrodzenie pracownika składa się właściwie z dwóch części – tej podstawowej, która przysługuje każdemu: płacy zasadniczej oraz elementów dodatkowych, które nie są obligatoryjne.
Czym jest płaca zasadnicza?
Elementy składowe wynagrodzenia za pracę, które pracodawca ma obowiązek wypłacić, to właśnie płaca zasadnicza (czyli wysokość wynagrodzenia określona w umowie), a także szereg ewentualnych dodatków. Te ostatnie przysługują jedynie gdy pracownik świadczy pracę w szczególnych warunkach. Wśród tego rodzaju dodatków wskazać można wynagrodzenie za pracę w godzinach nocnych (jego minimalna wartość jest określona prawnie), dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych lub w dni standardowo wolne od pracy (dla części pracowników soboty, dla wszystkich – niedziele i święta), tak zwane wynagrodzenie postojowe oraz płaca za dyżur pełniony poza określonymi umownie godzinami pracy. Wszystkie te elementy wynagrodzenia muszą bezwzględnie zostać wypłacone przez pracodawcę, jeśli są należne za świadczoną pracę. W przypadku ich niewypłacenia bądź częściowego wypłacenia, pracownik może dochodzić swych praw przed sądem pracy.
Elementy dodatkowe – nieobowiązkowe
Oprócz wyżej wskazanej płacy zasadniczej i innych elementów wynagrodzenia za pracę, które muszą zostać wypłacone w określonych warunkach, pracodawca może również przyznawać dodatkowe środki. Nie ma jednak takiego obowiązku, dlatego też fakt uzyskania przez współpracownika wyższej wypłaty na przykład z tytułu premii co do zasady nie jest żadną formą dyskryminacji. Wśród różnego rodzaju dodatków wskazać można: funkcyjne (przyznawane za pełnienie ponadobowiązkowych funkcji, na przykład związanych z zachowaniem porządku w miejscu pracy), stażowe (jak sama nazwa wskazuje, obliczane w zależności od stażu pracy u danego pracodawcy bądź w ogóle), za pracę w szkodliwych dla zdrowia warunkach, dodatek językowy (za znajomość oraz wykorzystywanie w pracy języków obcych). Wysokość tego rodzaju dodatków jest określana przez pracodawcę i ustawodawca nie ma na nie żadnego wpływu. Oznacza to, że nawet jeśli w jednej firmie dodatek językowy wynosi na przykład tysiąc złotych – gdzie indziej może to być kwota o połowę niższa i jest to w pełni legalne. Pracodawca co do zasady nie ma obowiązku przyznawania żadnych dodatków. Jest to jego dobra wola, z reguły mająca na celu zachęcenie pracowników do podejmowania dodatkowych inicjatyw czy zdobywania nadprogramowych kompetencji (między innymi językowych) czy pozostawania w danej firmie przez dłuższy czas.
